Znaczenie opon dla bezpieczeństwa na drodze
- Dostępne rodzaje opon: letnie, zimowe, a może wielosezonowe?
- Żywotność opon: Co ile wymieniać na nowe?
- Jak sprawdzić wiek opony?
- Kontrola stanu opon: Zadbaj o bezpieczeństwo i uniknij mandatu
- Ciśnienie w oponach: Prawidłowy poziom ma znaczenie
- Oznaczenia opon samochodowych: Jak je odczytać?
- Wybór odpowiednich opon: Co należy wziąć pod uwagę?
Opony to kluczowy element zapewniający nam bezpieczeństwo na drodze. Wybór właściwych opon, utrzymywanie ich w należytym stanie i regularne sprawdzanie ciśnienia to jedne z najważniejszych czynności, jakie możemy wykonać, aby uniknąć niebezpiecznych sytuacji podczas jazdy. Polska to jedno z tych państw europejskich, gdzie nie funkcjonuje ustawowy nakaz korzystania z opon zimowych. Tym samym to kierowcy samodzielnie podejmują decyzję odnośnie do rodzaju opon, które zamontują w swoich pojazdach.
Dostępne rodzaje opon: letnie, zimowe, a może wielosezonowe?
Na rynku dostępnych jest kilka rodzajów opon, z których każdy został zaprojektowany z myślą o konkretnych potrzebach związanych z przeznaczeniem pojazdu, warunkami drogowymi oraz sezonem pogodowym.
W Polsce najpopularniejszym wyborem kierowców w okresie od wiosny do jesieni są opony letnie. Zapewniają one doskonałą przyczepność na suchych i mokrych drogach w wysokich temperaturach. Opony te nie nadają się do jazdy w warunkach zimowych, ponieważ przez swoje właściwości mogą tracić przyczepność na bardzo wilgotnych, oblodzonych lub zaśnieżonych powierzchniach. Wraz z nadejściem niskich temperatur, letnia mieszanka gumy ulega stwardnieniu, co przyspiesza proces zużycia oraz prowadzi do możliwych uszkodzeń całej opony.
W pozostałym okresie jesienno-zimowym prym wiodą opony zimowe. Ogumienie tego typu jest zaprojektowane tak, aby zapewnić lepszą przyczepność i stabilność na oblodzonych, zaśnieżonych i mokrych drogach dzięki głębszemu bieżnikowi i mieszance gumy dostosowanej do niskich temperatur. W przypadku użytkowania na suchych drogach i w wysokich temperaturach ten typy opon może nie zapewnić optymalnych osiągów. Opony zimowe wykonane są z miękkiej mieszanki, która w bardzo wysokich temperaturach zwiększa swoją elastyczność. W efekcie przekłada się to na dłuższą drogę hamowania na suchych powierzchniach oraz zwiększenie oporów toczenia i większą konsumpcję paliwa przez pojazd.
Alternatywą dla dwóch wcześniej wspomnianych typów ogumienia drogowego są opony całoroczne, inaczej nazywane też wielosezonowymi. Stanowią one swego rodzaju kompromis między oponami letnimi a zimowymi i zapewniają dobrą przyczepność na mokrych i lekko ośnieżonych drogach przez cały rok. Konstrukcję opon wielosezonowych oparto na wzorach opon zimowych, lecz zostały one dostosowane w taki sposób, aby skutecznie działały również w warunkach wysokich temperatur.
Innym spotykanym typem ogumienia samochodowego są opony terenowe. Przeznaczone do jazdy po trudnym terenie, takim jak piasek, błoto czy skały. Opony te charakteryzują się agresywnym wzorem oraz mają bardzo głęboki bieżnik, który poprawia trakcję i jest odporny na uszkodzenia przez ostre przedmioty.
Wybór ogumienia zależy niewątpliwie od wielu czynników. Kluczowymi aspektami są sezon, warunki atmosferyczne, rodzaj użytkowanego pojazdu, styl jazdy oraz indywidualne preferencje kierowcy. Często brane pod uwagę są również aspekty ekonomiczne, takie jak cena, trwałość czy możliwa oszczędność paliwa.
💡Ciekawostka: Prawie 85% Polaków zadeklarowało sezonową zmianę opon w 2021 roku.
Żywotność opon: Co ile wymieniać na nowe?
Żywotność opon zależy od kilku czynników, takich jak ich jakość, typ pojazdu, styl jazdy i warunki drogowe.
Ogólnie rzecz biorąc, prawidłowo użytkowane ogumienie powinno wykazywać zadowalającą trwałość na odcinkach od 40 000 do 80 000 kilometrów. Niektóre egzemplarze z wyższej półki mogą przejechać nawet 100 000 kilometrów lub więcej. Większość producentów zaleca jednak wymianę opon co sześć lat, niezależnie od liczby przejechanych kilometrów. Dzieje się tak dlatego, że mieszanka surowców zawartych w oponach z czasem ulega naturalnej degradacji, nawet jeśli ogumienie nie było użytkowane.
Warunki środowiskowe, takie jak ekspozycja na światło słoneczne i wysokie temperatury również mogą mieć wpływ na żywotność opon. Stare opony mogą kruszeć i potencjalnie pęknąć podczas jazdy, co w znaczącym stopniu potęguje ryzyko wypadku lub innej niebezpiecznej sytuacji drogowej.
Jak sprawdzić wiek opony?
W tym przypadku pomocny okaże się kod DOT umieszczony na oponach, czyli kod identyfikacyjny Departamentu Transportu. Składa się on z szeregu znaków alfanumerycznych oznaczających:
miejsce produkcji,
producenta,
datę produkcji opony.
Pierwsze dwie cyfry oznaczają numer tygodnia w całym roku, w którym opona opuściła taśmę produkcyjną, a dwie ostatnie - sam rok. Na przykład opona o kodzie DOT 4219 została wyprodukowana w 42 tygodniu 2019 roku.
Koniecznie zwróć uwagę na datę produkcji opon przed ich zakupem, ponieważ egzemplarze, które były przechowywane przez dłuższy czas, mogą ulec zniszczeniu i stracić swoje właściwości wcześniej, niż się tego spodziewasz. W Polsce obowiązująca norma PN-C-94300-7:1997 dotycząca pakowania, przechowywania i transportu opon. Ustala ona, że opony, które mają do 3 lat od daty produkcji, mogą być przechowywane i sprzedawane, zachowując przy tym swoje właściwości bezpieczeństwa podczas użytkowania.
Kontrola stanu opon: Zadbaj o bezpieczeństwo i uniknij mandatu
Należy również pamiętać o regularnej kontroli głębokości bieżnika. Nadmiernie zużyty bieżnik może pogorszyć przyczepność opon do nawierzchni drogi. Punktem krytycznym oznaczającym konieczność wymiany opony jest bieżnik o głębokości 1,6 milimetra i płytszej, oponę należy wtedy bezzwłocznie wymienić. Co ciekawe, ogumienie może tracić już swoje właściwości, nawet gdy bieżnik jest płytszy niż 3-4 mm.
Warto również sprawdzić, czy opona nie ma żadnych nacięć lub pęknięć. W takim przypadku konieczna może być wymiana, ponieważ zużyta lub uszkodzona opona może powodować mniejszą przyczepność i zwiększone ryzyko pęknięcia. Stawką jest nasze bezpieczeństwo, dlatego co jakiś czas warto poświęcić parę dodatkowych chwil na kontrolę stanu ogumienia pojazdu.
Ogólnie rzecz biorąc, jeśli posiadasz jakiekolwiek wątpliwości dotyczące stanu opon w Twoim aucie, zawsze warto skonsultować się z fachowcem. Wyspecjalizowany warsztat wulkanizacyjny bez problemu dokona dokładnej kontroli i sprawdzenia, czy stan ogumienia twojego samochodu jest zgodny z normami i nie zagraża Twojemu bezpieczeństwu.
📢Ważne: W Polsce w przypadku kontroli drogowej, funkcjonariusze mają prawo sprawdzić stan ogumienia pojazdu. Mandat za niewłaściwe ogumienie może zostać nałożony zgodnie z artykułem 97 kodeksu wykroczeń w przypadku naruszenia określonych warunków. Obejmują one m.in. posiadanie bieżnika o głębokości niższej niż 1,6 mm oraz m.in. spękania odsłaniające osnowę opony lub wybrzuszenia na jej bocznej powierzchni. Warto pamiętać o tym przepisie i regularnie sprawdzać stan opon, jeśli chcesz uniknąć ewentualnego mandatu.
Ciśnienie w oponach: Prawidłowy poziom ma znaczenie
Prawidłowe ciśnienie w oponach to kolejny ważny czynnik wpływający na bezpieczeństwo na drodze. Odpowiednio napompowane koła zapewniają bezpieczną jazdę, efektywne zużycie paliwa i gwarantują dłuższą żywotność opon.
Ciśnienie powinno być sprawdzane regularnie, przynajmniej raz w miesiącu, za pomocą odpowiedniego do tego narzędzia np. ciśnieniomierza. W większości nowych samochodów z pomocą przychodzą nam czujniki, które wskazują ilość sprężonej mieszanki gazów w oponach i ostrzegają, gdy ich wartość spada poniżej optymalnej, ustalonej przez producenta.
Zalecane wartości ciśnienia w oponach różną się w zależności od pojazdu oraz używanych opon. Wskazówki dotyczące idealnych wartości napompowania opon są najczęściej umieszczone na specjalnej etykiecie przytwierdzonej do wewnętrznej strony słupka bocznego od strony kierowcy lub na klapce wlewu paliwa. W razie braku takiego oznaczenia można odnieść się do instrukcji obsługi pojazdu, gdzie znajdują się szczegółowe wytyczne.
Pamiętaj, że jazda z nieodpowiednio napompowanymi kołami może spowodować wiele problemów, takich jak mniejsza przyczepność do drogi, zwiększone ryzyko akwaplanacji* oraz wydłużoną drogę hamowania. Taka sytuacja ma również wpływ na zwiększone opory toczenia i w konsekwencji większe zużycie paliwa.
Z kolei zbyt wysokie ciśnienie w oponach może doprowadzić do ich uszkodzenia, nierównomiernego zużycia bieżnika oraz zmniejszenia przyczepności z podłożem.
Ciśnienie może się także zmieniać w zależności od warunków otoczenia, takich jak temperatura i obciążenie pojazdu. Na przykład zimą, kiedy temperatury są niższe, wartości sprężonego gazu w oponach mogą spaść i wymagać korekty. Podobnie, jeśli pojazd jest mocno obciążony, powinniśmy zadbać o większą ilość powietrza w oponach.
📚Objaśnienie: *Akwaplanacja zwana również aquaplaningiem jest to zjawisko, w którym opona traci przyczepność podczas jazdy po nawierzchni pokrytej wodą. Utrata przyczepności następuje w wyniku tworzenia się warstwy wody między oponą a jezdnią. W następstwie kierowca może utracić kontrolę nad pojazdem, co stanowi potencjalne zagrożenie dla bezpieczeństwa.
Oznaczenia opon samochodowych: Jak je odczytać?
Cyfry i litery na boku opony stanowią ważną informację na temat m.in. rozmiaru i właściwości opony. Zazwyczaj są umieszczone na jednej stronie opony i mają określony wzór.
Oto krótki przewodnik, który pomoże Ci zrozumieć, co one oznaczają:
Szerokość bieżnika opony: jest to pierwsza liczba, którą odczytasz na oponie. Szerokość bieżnika opony odnosi się do szerokości obszaru styku opony z nawierzchnią drogi i jest miarą szerokości samego bieżnika. Dla przykładowego oznaczenia na oponie tj. 215/55R16 91V szerokość bieżnika wyniesie 215 mm.
Profil opony: Jest to liczba, która określa procentowy stosunek wysokości opony do szerokości bieżnika. Na przykład, jeśli mamy oznaczenie opony 215/55 R16 91V, to wartość 55 oznacza, że wysokość profilu stanowi 55% szerokości bieżnika. W tym przypadku, jeśli szerokość bieżnika wynosi 215 mm, to wysokość profilu wynosi 55% * 215 mm = 118.75 mm.
Wewnętrzna konstrukcja opony: Kolejna litera wskazuje na budowę opony. W oznaczeniu 215/55 R16 91V litera "R" oznacza konstrukcję radialną, która jest obecnie najbardziej rozpowszechnionym typem. Struktura opony radialnej opiera się na warstwach składających się z delikatnych prętów i tkanin, rozmieszczonych równolegle do czoła ogumienia.
Średnica obręczy (felgi): To liczba występująca zaraz po oznaczeniu wewnętrznej konstrukcji opony i oznacza średnicę obręczy w calach, na której można zamontować oponę. 1 cal równa się 2,45 cm, zatem przy oznaczeniu 215/55 R16 91V, średnica felgi wyniesie 16*2,45 = 39,2 cm.
Indeks nośności: Kolejną wartością w sekwencji cyfr i liter jest liczba oznaczająca maksymalny ciężar, któremu opona może być poddana. Ważne jest, aby wybrać oponę o wystarczającym maksymalnym obciążeniu dla danego pojazdu. Najpopularniejszym indeksem nośności w samochodach osobowych jest wartość 91, w prezentowanym przypadku 215/55 R16 91V odpowiada ona 615 kilogramom dopuszczalnej ładowności.
Prędkość maksymalna: Oznacza maksymalną prędkość, przy której opona jest zaprojektowana do bezpiecznej pracy. Ważne jest, aby wybrać oponę o prędkości maksymalnej wystarczającej dla danego pojazdu. Prędkości maksymalnej opony odpowiada litera stojąca za wartością indeksu nośności opony. W przypadku omawianego przykładu 215/55 R16 91V maksymalna prędkość oznaczona jest literą „V” co odpowiada 240 km/h.
Wybór odpowiednich opon: Co należy wziąć pod uwagę?
Jeżeli nadszedł czas wymiany opon w Twoim samochodzie i stoisz przed wyborem nowego ogumienia, dobrze jest wziąć pod uwagę kilka parametrów jakościowych. Nie wszystkie opony są takie same, a ich koszty mogą różnić się miedzy sobą w zależności od modelu, producenta i jakości użytych materiałów. Korzystając z usług wyspecjalizowanych serwisów opon, technicy z pewnością będą w stanie udzielić Ci informacji uszytych na miarę Twoich potrzeb i budżetu. Jeśli chcesz jednak pokusić się o samodzielny wybór, oto najważniejsze parametry, które możesz wziąć pod uwagę:
Przyczepność: zdolność opony do trzymania się drogi jest kluczowa dla bezpiecznej i niezawodnej jazdy. Wybieraj opony, które zapewniają dobrą przyczepność zarówno na mokrej, jak i suchej nawierzchni.
Trwałość: opony o wyższej jakości są zaprojektowane tak, aby służyły dłużej i efektywniej niż te wykonane z gorszych materiałów. Inwestycja w jakościowe opony może zmniejszyć częstotliwość ich wymiany i obniżyć ich długoterminowe koszty eksploatacji.
Komfort: najlepsze opony zapewniają wysoki poziom komfortu jazdy, redukując wibracje i hałas słyszany w kabinie pojazdu i na drodze.
Odporność na uszkodzenia: opony wyższej jakości są wykonane z materiałów bardziej odpornych na zużycie i przebicie, co minimalizuje ryzyko uszkodzenia przez przedmioty znajdujące się na drodze.
Wpływ na oszczędność paliwa: niektóre opony mają niższe opory toczenia, co pomaga obniżyć koszty paliwa i emisję dwutlenku węgla.
Bezpieczeństwo: opony wysokiej jakości są zaprojektowane tak, aby zapewnić lepszą skuteczność podczas hamowania w sytuacjach awaryjnych, co gwarantuje maksymalne bezpieczeństwo kierowcy i pasażerów.
Podsumowując, dobór odpowiednich opon i ich konserwacja są kluczowym aspektem wpływającym na bezpieczeństwo i efektywność naszego pojazdu. Opony są jedynym elementem łączącym samochód z drogą, dlatego powinny być utrzymywane w jak najlepszym stanie, aby umożliwić bezpieczną i wydajną jazdę. Prawidłowe ciśnienie w oponach, kontrola ich zużycia oraz odpowiednie wyważenie są niezbędne, aby zapewnić płynną jazdę. Dobrze dobrane i odpowiednio zadbane opony mogą znacząco zmniejszyć ryzyko wypadku i pozwolić uniknąć dodatkowych kosztów związanych z nadprogramowym zużyciem paliwa i eksploatacją pojazdu.