Oświetlenie samochodu: Źródła i rodzaje świateł w Twoim aucie
- Źródła światła w pojazdach
- Rodzaje świateł samochodowych
- Podsumowanie
Sprawne oświetlenie samochodu to element niezbędny do zagwarantowania bezpieczeństwa na drogach. Odpowiednio użyte światła znacząco poprawiają widoczność pojazdu dla innych uczestników ruchu, zwłaszcza w nocy lub przy niekorzystnej pogodzie. Przepisy prawa w sposób jednoznaczny określają zasady eksploatacji oraz wygląd oświetlenia naszych pojazdów.
Niezbędne informacje na temat regulacji prawnych tym zakresie możemy znaleźć między innymi w ustawie prawa o ruchu drogowym oraz w rozporządzeniu o warunkach technicznych pojazdów. W Polsce od 2007 roku obowiązuje przepis, który nakazuje jazdę z włączonymi światłami mijania przez całą dobę (uwzględniając alternatywę w postaci świateł do jazdy dziennej).
Do obowiązków każdego kierowcy należy utrzymanie świateł w należytym stanie technicznym. Niewłaściwe użytkowanie lub jazda z uszkodzonym lub tylko częściowo działającym oświetleniem może wiązać się z surowym mandatem oraz punktami karnymi. Wobec dynamicznie zmieniających się przepisów zaleca się bieżącą weryfikację aktualnych wysokości kar określonych w taryfikatorze wykroczeń drogowych. W Polsce dostępne są one m.in. na oficjalnej stronie internetowych policji.
🔍Przykładowe kary związane z oświetleniem:
Niewłaściwe korzystanie ze świateł drogowych - mandat 200 PLN i 4 punkty karne;
Brak oświetlenia podczas postoju w warunkach niewystarczającej widoczności - kara w kwocie do 300 PLN oraz 4 punkty karne;
Nieprawidłowe użycie przednich świateł przeciwmgłowych - mandat 100 PLN i 2 punkty karne;
Brak włączonych świateł w nocy - kara w kwocie 300 PLN i 6 punktów karnych;
Poruszanie się pojazdem bez wymaganych świateł w tunelu - mandat 200 PLN oraz 4 punkty karne.
💡Ciekawostka: Czy wiesz, że dopiero w 1914 roku holenderska firma Philips wprowadziła na rynek pierwszą żarówkę samochodową? Mogła się ona pochwalić mocą zaledwie 0,5 W co i tak w znacznym stopniu poprawiało widoczność i bezpieczeństwo jazdy nocą oraz w trudnych warunkach atmosferycznych.
Źródła światła w pojazdach
W przypadku oświetlenia wraz z postępem technologicznym spotykamy się z coraz bardziej zaawansowanymi rozwiązaniami. Mają one na celu zapewnienie optymalnych warunków widoczności w określonych sytuacjach drogowych. W naszych pojazdach możemy spotkać się z różnymi źródłami światła, do najpopularniejszych z nich zaliczamy:
Światła halogenowe
Starsze pojazdy często wyposażone są w żarówki halogenowe. W tym rozwiązaniu prąd przepływający przez wolframowy żarnik powoduje jego nagrzewanie i emisję światła. W środku żarówki znajduje się gaz szlachetny z domieszką halogenu. Halogen pełni funkcję regeneracyjną dla żarnika i przeciwdziała jego rozpylaniu. Chociaż żarówkom halogenowym nie można odmówić popularności, to ich efektywność w porównaniu z innymi typami oświetlenia wygląda dosłownie „blado”. Największą popularność zyskały żarówki typu: H7 (światła mijania lub drogowe), H4 (drogowe lub przeciwmgłowe) oraz H1 (przeciwmgłowe, drogowe, awaryjne).
Zalety: dostępność, cena
Wady: wytrzymałość, moc
Światła ksenonowe
Oświetlenie ksenonowe wykorzystuje specjalny mechanizm do generowania światła, w którym kluczową rolę odgrywa łuk świetlny. Powstaje on w wyniku przepływu wyładowania elektrycznego między elektrodami umieszczonymi w przestrzeni wypełnionej gazem ksenonowym. Reflektor ksenonowy generuje pokaźny strumień światła o znacznie wyższej jasności w porównaniu do reflektorów halogenowych. Taki stan rzeczy przekłada się bezpośrednio nawet na kilkukrotnie większy zasięg oświetlanego obszaru. Warto zauważyć, że charakterystyczną cechą światła emitowanego przez ksenony jest jego intensywnie biała barwa, kolorem zbliżona do światła naturalnego.
Zalety: lepsza widoczność, energooszczędność
Wady: podatność na stłuczenia, koszty eksploatacji
Światła LED
Światła LED to kolejny innowacyjny rodzaj oświetlenia, który zdobył popularność w samochodach osobowych. Oświetlenie LED wykorzystuje specjalne diody elektroluminescencyjne. Emitują one światło barwą przypominające światło dzienne. Diody i żarówki LED charakteryzują się wysoką efektywnością energetyczną, długą żywotnością i szybkim czasem reakcji, co przekłada się na lepszą widoczność i bezpieczeństwo na drodze.
Zalety: niska emisja ciepła, kompaktowość
Wady: wrażliwość na nieodpowiednie zasilanie oraz wysoką temperaturę
Światła laserowe
Działanie światła laserowego polega na emisji promieni niebieskiego światła przez odpowiednie diody. Następnie światło to zostaje skierowane i skoncentrowane w jedną wiązkę za pośrednictwem układu zwierciadeł oraz soczewek zainstalowanych w środku reflektora. Światło emitowane przez lasery cechuje się perfekcyjnie równomiernym rozłożeniem. Ich zasięg bywa imponujący i czasem wynosi nawet 700 metrów.
Zalety: zasięg, żywotność
Wady: skomplikowana budowa, cena
💡Warto wiedzieć: Nowsze pojazdy często bywają wyposażone w systemy tzw. oświetlenia adaptacyjnego. Takie rozwiązanie automatycznie dostosowuje kierunek, intensywność oraz konieczność włączenia świateł do warunków drogowych i ruchu innych pojazdów. Do ich funkcjonalności zaliczamy np. skrętne reflektory lub automatyczne przełączanie między światłami drogowymi a mijania.
Rodzaje świateł samochodowych
W obecnych czasach samochody dopuszczone do ruchu drogowego powinny być wyposażone w określone oświetlenie. Każde z niżej wymienionych świateł pełni niezbędną funkcję dla bezpieczeństwa kierowców oraz innych uczestników ruchu drogowego.
Światła mijania
Miejsce: przód
Barwa: biała
Kontrolka: zielona
W każdym pojeździe zainstalowane są światła mijania, które pełnią funkcję oświetlenia drogowego. Te lampy często określane są mianem „świateł krótkich” i służą do oświetlania trasy podczas jazdy w ciągu dnia, jak i po zmroku. Na europejskich drogach mamy do czynienia z niesymetrycznymi światłami mijania. Oświetlają one słabiej prawą stronę drogi, aby ograniczyć oślepianie pojazdów nadjeżdżających z naprzeciwka.
W świetle obowiązujących przepisów, światła mijania powinny oświetlać tylko określony zakres drogi przed pojazdem. Obszar ten powinien tworzyć z jezdnią kąt równy lub większy niż 0,1%, co pozwala na oświetlenie płaskiej powierzchni jezdni do odległości około 300 m, a także przestrzeni bezpośrednio nad jezdnią.
Światła do jazdy dziennej
Miejsce: przód
Barwa: biała
Kontrolka: zielona (może nie występować)
Światła dzienne stanowią legalną alternatywę dla świateł mijania w ciągu dnia. Ich wprowadzenie miało na celu redukcję zużycia kosztownych komponentów świateł mijania. Ponadto, często pełnią również funkcję estetyczną, dodając atrakcyjności zewnętrznemu wyglądowi pojazdu.
Nierzadko kierowcom umyka fakt, że światła do jazdy dziennej mogą być używane jedynie w warunkach typowej przejrzystości atmosferycznej. Ponadto, w tunelach, które są oznaczone odpowiednimi znakami, powinno się również przełączać światła jazdy dziennej na światła mijania. Podobna sytuacja powinna mieć miejsce w przypadku holowania innego pojazdu.
Światła drogowe
Miejsce: przód
Barwa: biała
Kontrolka: niebieska
Światła drogowe inaczej nazywane światłami „długimi”. W przeciwieństwie do świateł mijania są symetryczne i równomiernie oświetlają obydwie strony drogi. Używanie ich jest dozwolone tylko w określonych przypadkach. Niewłaściwe korzystanie ze świateł drogowych może prowadzić do oślepienia innych uczestników ruchu, co w konsekwencji może skutkować groźną sytuacją drogową lub nawet wypadkiem.
Z uwagi na wysoką moc świateł drogowych, należy korzystać z nich odpowiedzialnie. Ich głównym celem jest oświetlanie drogi przed pojazdem na znaczną odległość, szczególnie podczas wykonywania nocnych tras na nieoświetlonych odcinkach drogi. Bezpieczne użytkowanie świateł drogowych zwiększa widoczność i umożliwia kierowcy szybsze wykrycie ewentualnych przeszkód drogowych.
Światła kierunkowskazów
Miejsce: przód i tył
Barwa: żółta
Kontrolka: migająca, zielona
Zadaniem kierunkowskazów jest poinformowanie innych uczestników ruchu o planowanym manewrze np. zmiany pasa ruchu, chęci skrętu na skrzyżowaniu lub też wykonaniu manewru wyprzedzania. Kierunkowskazy są rozmieszczone w parach po obu stronach, z przodu, z boku oraz z tyłu pojazdu, dla zachowania optymalnej widoczności z każdej perspektywy.
Ważne jest, aby po wykonaniu odpowiedniego manewru natychmiast wyłączyć kierunkowskazy. Unikniemy wtedy wprowadzenia innych użytkowników drogi w błąd.
Światła awaryjne
Miejsce: przód i tył
Barwa: żółta
Kontrolka: czerwona
Światła awaryjne pełnią bardzo ważną funkcję ostrzegawczą i mają za zadanie informować innych uczestników ruchu o sytuacjach niebezpiecznych, takich jak wypadki czy zatory autostradowe. Zazwyczaj używa się ich w sytuacjach awaryjnego zatrzymania pojazdu, kiedy coś nieoczekiwanego wydarzyło się z autem lub jego najbliższym otoczeniem. Włączenie świateł awaryjnych jest równoznaczne z jednoczesnym uruchomieniem wszystkich kierunkowskazów.
Ważne jest jednak, aby nie używać świateł awaryjnych bez odpowiedniego uzasadnienia. Nadużywanie sygnalizacji awaryjnej w sytuacjach do tego nieodpowiednich jest zjawiskiem nagminnym, zwłaszcza w dużych miastach. Nieuzasadnione używanie świateł awaryjnych grozi mandatem karnym.
Światła pozycyjne
Miejsce: przód i tył
Barwa: biała (przód) czerwona (tył)
Kontrolka: zielona
Światła pozycyjne jak sama nazwa na to wskazuje, informują innych kierowców o pozycji, w której aktualnie znajduje się pojazd w trakcie postoju. Zazwyczaj korzysta się z nich w sytuacjach niedostatecznej widoczności dla innych uczestników w ruchu drogowym. Przednie światła pozycyjne są białe, natomiast tylne mają kolor czerwony. Często mylone są one ze światłami postojowymi, które pełnią zupełnie inne funkcje i nie są obligatoryjnym elementem wyposażenia samochodów osobowych.
Światła stopu
Miejsce: tył
Barwa: czerwona
Kontrolka: przeważnie brak
Jedyną funkcją tych świateł jest skuteczne sygnalizowanie momentu hamowania pojazdu. Ich działanie jest uzależnione od użycia hamulca nożnego przez kierowcę. Po jego wciśnięciu następuje automatyczne uruchomienie świateł, które są zlokalizowane wyłącznie z tyłu pojazdu.
Światła przeciwmgielne (przeciwmgłowe)
Miejsce: przód i tył
Barwa: biała/żółta selektywna (przód) lub czerwona (tył)
Kontrolka: żółta
Głównym celem świateł przeciwmgielnych jest oświetlanie drogi przed pojazdem oraz zapewnienie lepszej widoczności samochodu dla innych uczestników ruchu podczas ograniczonej przejrzystości powietrza. Każdy pojazd musi posiadać przynajmniej jedno tylne światło przeciwmgielne. Przednie światła przeciwmgielne nie są obowiązkowym wyposażeniem pojazdu, ale często mogą okazać się wyjątkowo przydatne. W samochodach wyposażonych w technologię LED, z reguły nie zachodzi potrzeba stosowania oddzielnych świateł przeciwmgielnych z przodu, ponieważ cały system oświetleniowy jest zintegrowany w jednym reflektorze.
Światła cofania
Miejsce: tył
Barwa: biała
Kontrolka: przeważnie brak
Światła cofania to rodzaj oświetlenia sygnalizującego jazdę do tyłu. Informują one innych uczestników ruchu o zamiarze wykonaniu przez kierowcę manewru cofania. Światło to włącza się automatycznie po uruchomieniu biegu wstecznego.
Podsumowanie
Dbanie o właściwą konserwację i stan oświetlenia auta to inwestycja nie tylko w pojazd, ale także w bezpieczeństwo Twoje i innych uczestników ruchu drogowego. Używanie świateł zgodnie z ich przeznaczeniem może uchronić nas przed wieloma niebezpiecznymi sytuacjami na drodze. Należy również pamiętać, że eksploatacja świateł w sposób niezgodny z ich przeznaczeniem może narazić kierowcę na przykre konsekwencje w postaci mandatu oraz punktów karnych. Aktualnie na rynku motoryzacyjnym mamy możliwość ze skorzystania z wielu opcji oświetlenia. Różnią się one między sobą np. ceną, jakością, efektywnością oraz parametrami oszczędności energii. Wybór nie należy do oczywistych. Jednak zawsze warto pamiętać o tym, że odpowiednio dobrane i użytkowane oświetlenie w samochodzie to podstawa bezpiecznej i komfortowej jazdy bez przykrych niespodzianek.